De 9 meest gemaakte fouten bij de ontwikkeling en realisatie van een groen schoolplein

Een groen schoolplein is geweldig, want je krijgt weer blije kinderen in je klas!
Er zijn gelukkig de afgelopen jaren al veel natuurpleinen gerealiseerd,  overal zie je mensen die ermee bezig zijn. Helaas worden er ook veel fouten gemaakt. En dat is zo zonde en helemaal niet nodig. Zonde van alle tijd en energie die iedereen erin stopt en zonde van het fondsengeld, als het plein eindigt in een modderbende zonder 1 groen sprietje. Dat was natuurlijk niet de bedoeling van alle mooie plannen. En hoe komt dat nu? Er zijn meerdere factoren die dit kunnen veroorzaken en die heb ik hieronder opgeschreven, in de hoop dat het jou niet gaat overkomen:

1) Te vroeg naar een ontwerper stappen

Er is iemand met het idee, het wordt een keer besproken in de vergadering en dan wordt er direct een ontwerper benaderd. Hierdoor ben je geen goede opdrachtgever want je weet nog niet goed wat je wil. Zo maakte ik het een keer mee dat nadat het ontwerp helemaal klaar was, men er al pratend achter kwam dat het tóch handiger zou zijn als de middenbouw op een andere plek zou spelen. Tja, dan kunnen al je ideeën in de prullenbak en kan je opnieuw beginnen en dat is jammer, want het kost extra geld dat je ook in een leuke speelaanleiding had kunnen stoppen. Denk dus goed na van te voren wat je wil op het plein. Procesbegeleiding zorgt ervoor dat dit beter verloopt. Kijk om te beginnen even hier, daar staan alvast wat belangrijk basics. En hier kan je een verhaal lezen van een school die heel duidelijk de visie op onderwijs naar buiten wist te vertalen.

2) De verkeerde vragen stellen aan de kinderen

Dat je inspraak moet doen is gelukkig bij veel scholen al doorgedrongen. Maar als je vraagt aan kinderen ‘wat wil je doen op het plein?’, krijg je veel tekeningen van achtbanen, zwembaden en voetbalvelden. En daar heb je niet zoveel aan. De kunst is dus om de goede vragen aan ze te stellen en om ze zover te krijgen dat ze nieuwe natuurlijke speelaanleidingen bedenken in plaats van wipkippen. Hier kan je nog wat meer lezen over kinderinspraak.

3) De buurt er niet bij betrekken

Ja, het kost extra tijd om de buurt te benaderen. En ja, daar zit óók de ene buurman bij die al jaren over van alles zit te zeuren. Best irritant, en toch is het een goed idee om het te doen. Waarom? Omdat het je later tijd kan schelen én het kan geld opleveren. Een voorbeeldje van een aantal jaar geleden. Er moest een vergunning aangevraagd worden voor een nogal hoog speelkasteel. De overbuurman tekende bezwaar aan, waardoor je direct maanden vertraging in je proces hebt. Balen dus, dachten wij. Gelukkig zat er een buurtbewoner in de werkgroep en hij is een avondje bij de bewuste buurman op bezoek gegaan en heeft daar enthousiast verteld over het project. Zulke ambassadeurs zijn geweldig, want het bezwaar werd ingetrokken. En via hem werd er ook een buurtvoucher geregeld aangevraagd door de wijkvereniging waarmee er leuke jeu de boules banen zijn aangelegd op het plein. Kortom, een win-win situatie, iedereen blij.

4) Een onervaren ontwerper inhuren

Het lijkt niet zo moeilijk toch, een wilgenhutje, een tunnel onder een hoop aarde, glijbaan erop en je bent al een heel eind? En er is altijd wel een ouder op school die landschapsarchitect is. Kost niks en toch een professioneel advies, appeltje-eitje. Totdat je weet dat er op de opleidingen van bouwkunde en landschapsarchitectuur niets over spelen en zeker niet over natuurlijk spelen wordt verteld. Er wordt veel gedacht vanuit zichtlijnen, plattegronden en cultuurwaarde in relatie tot de omgeving. Terwijl het voor het kind een microwereldje is met een zicht vanaf 1m hoogte. Die heeft niks aan een ontwerp van een tegelpatroon dat prachtig is vanuit de lucht. En elke leeftijd heeft weer andere behoeftes en daardoor andere speelaanleidingen nodig. Een ontwerper moet verstand hebben van de ontwikkeling van kinderen en hoe ze spelen op welke leeftijden, van natuur en van de manier van werken op scholen. Ervaring is ook handig, zodat beginnersfouten zoals een glijbaan op het zuiden (erg hete billen krijg je dan) niet meer gemaakt worden. Wil je hier meer over lezen? Kijk dan even hier.

5) Een onervaren hovenier inhuren

Wat voor de ontwerper geldt is eigenlijk hetzelfde voor de hovenier. Het is een vak dat onderschat wordt. De ene stapelmuur is de andere niet bijvoorbeeld. Werken zonder waterpas, maar met gevoel voor ritme, kleur en vorm is iets wat niet iedere hovenier in zich heeft. Het is eerder kunst dan hovenierswerk, je ziet dan ook dat de beste hoveniers vaak mensen zijn met andere achtergronden. Ook met de natuur mee werken kunnen de ecologisch werkende hoveniers het beste, en best gek eigenlijk maar dat kunnen ze dus niet allemaal. Dus die ‘alleen-nog-maar-achtertuintjes-aanleggende-vader’, is vast superaardig en veel goedkoper, en tóch is het een goed idee om een echt ervaren hovenier in te huren. Ze moeten ervaring hebben met groene schoolpleinen aanleggen! Ik heb al een aantal keer meegemaakt dat het veel extra geld kostte om de fouten in orde te laten maken door een goede hovenier.

6) Te klein denken

Het kan nogal overweldigend zijn als je je een beetje inleest wat je allemaal moet doen en vooral hoeveel geld je nodig hebt. Een project van € 60.000 is heel normaal en ook projecten van € 100.000 komen regelmatig voor. Je vraagt je al snel af hoe je aan dat geld moet komen? De school heeft meestal vrijwel niets. Laat je hierdoor niet afschrikken, er zijn genoeg fondsen en acties te bedenken om dit bij elkaar te halen. Want wat is het gevaar als je alleen maar een klein hoekje maakt op het plein? Dat alle 500 kinderen van de school op die paar m2 rond gaan rennen, want dat hoekje is dan het leukste stukje van het plein, dus reken maar dat ze er allemaal heen gaan. Dan blijft er niet veel over van je groen in dat hoekje….

7) Te snel willen

Je begrijpt het waarschijnlijk al, als je het goed doet, dus niet zoals hierboven beschreven staat, dan kost dat tijd. Het hele proces duurt minimaal een jaar, regelmatig 2 jaar en ik heb het ook wel meegemaakt dat het nog veel langer duurt. Als je goede (online) procesbegeleiding doet en een ervaren ontwerper en hovenier erbij vraagt zijn dat zeker versnellende factoren. Een tijd geleden zat ik aan tafel bij een school die al 5 jaar zelf dingen aan het proberen waren. Nadat wij erbij betrokken werden was het plein in 1,5 jaar klaar. Deze fout wordt meestal gecombineerd met de volgende.

8) Zelf willen doen

Tenzij je het geluk hebt dat er een ouder is die ontwerper van groene schoolpleinen is, raad ik het af. Meestal duurt het hele proces lang, té lang, doordat je niet goed weet welke stappen je in welke volgorde moet nemen. En daardoor verliest iedereen het enthousiasme, de flow gaat eruit, waardoor het project vaak strand nadat er een paar moestuinbakken zijn neergezet. Best jammer en zonde van jouw energie en tijd.

9) Niet genoeg communiceren

Dit komt het meeste voor als de directeur zelf aan de slag gaat zonder werkgroep. Maar zelfs met werkgroep kan het fout gaan. Je moet de buurt en de ouders doorlopend op de hoogte houden. Dat voorkomt problemen en zorgt vooral voor enthousiaste mee-helpers. En die kan je gebruiken! Vooral op het gebied van veiligheid en of de kinderen niet heel vies worden zijn de meest gestelde vragen van ouders. Beantwoord die van te voren op de goede manier en je hebt na aanleg veel mensen die het leuk vinden om te helpen bij het onderhoud. Alweer win-win…..

Ik hoop dat deze tips je helpen om het bij jullie goed aan te gaan pakken. Mocht je nog meer willen weten over hoe je dat allemaal precies doet, neem eens een kijkje op  www.speelnatuuracademie.nl

Daar staat, naast handige e-books en inspiratie moodboards, een online cursus om een goede, snelle start te kunnen maken. Veel succes ermee, ik hoop dat er straks veel blije kinderen spelen op weer een mooi, groen schoolplein!